Przy wigilijnym stole

Śledź w suszonych grzybach z sałatką z białych jarzyn
Składniki:
4 płaty solonego śledzia (odsolone)
100 g korzenia selera pokrojonego w drobną kostkę
100 g białej części pora pokrojonego w drobną kostkę
100 g korzenia pietruszki pokrojonego w drobną kostkę
100 g jabłka (np. złota reneta) pokrojonego w drobną kostkę
3 łyżki siekanej natki pietruszki
1 łyżka musztardy sarepskiej
3 łyżki majonezu
4 ziarna jałowca (posiekane)
4 ziarna ziela angielskiego (posiekane),
przyprawy: gałka muszkatołowa, pieprz czarny, sól
10 g suszonych plastrów podgrzybka
1 ząbek czosnku posiekany
1 cebula pokrojona w krążki
olej do smażenia
olej do śledzi
Sposób wykonania:
Grzyby namocz w ciepłej wodzie i ugotuj. Zachowaj wodę z gotowania, a grzyby wypłucz. Wywar grzybowy delikatnie zlej, zostawiając na dnie piasek, a następnie odparuj 80 proc. jego objętości. Na patelni w dużej ilości oleju zeszklij cebulę i czosnek, dodaj do tego grzyby i odparowany wywar. Gotuj przez 1 min i odstaw do ostygnięcia. Śledzie pokrój w romby i posyp pieprzem, tartą gałką, zielem angielskim i jałowcem. Przełóż w słoju grzybami, zalej olejem i odstaw na 2 godz. do lodówki. Warzywa obgotuj w osolonym wrzątku. Ostudź i dodaj natkę, musztardę, majonez i jabłko. Wymieszaj i dopraw do smaku. Ułóż sałatkę, a na to śledzie.
Autor przepisu: Adam Chrząstowski, szef kuchni restauracji Ancora w Krakowie, www.chefadam.pl

Zupa rybna z suszonymi pomidorami i koperkiem
Składniki:
80 g świeżego łososia bez skóry
80 g świeżego sandacza bez skóry
80 g świeżego dorsza bez skóry
100 g włoszczyzny pokrojonej w kostkę
50 ugotowanych i pokrojonych w paski borowików
1 litr bulionu warzywnego
100 ml białego wina wytrawnego
kilka gałązek posiekanego koperku
2 ząbki czosnku pokrojonego w plastry
100 ml śmietany
60 g pomidorów suszonych pokrojonych w paski
5 łyżek oliwy z oliwek
1 łyżka masła
sok z 1/2 cytryny
przyprawy: pieprz cytrynowy, sól, pieprz czarny świeżo mielony
Sposób przygotowania:
Umyte, oczyszczone i osuszone ryby pokrój w kostkę, rozłóż na blasze, skrop trzema łyżkami oliwy z oliwek, oprósz pieprzem cytrynowym. Wstaw na 5 min do piekarnika rozgrzanego do temp. 180 st. C, wyjmij i wystudź.Na dwóch łyżkach oliwy i łyżce masła podsmaż borowiki z włoszczyzną i czosnkiem. Wlej białe wino, bulion i gotuj, dodając pokrojone suszone pomidory oraz śmietanę. Pod koniec gotowania dodaj kawałki upieczonej wcześniej ryby i posiekany koperek. Zupę dopraw do smaku solą, świeżo zmielonym czarnym pieprzem oraz sokiem z cytryny.
Autor przepisu: Konrad Birek, Studio Kulinarne Roberta Sowy

Sandacz w orzechach na duszonych wiśniach
Składniki:
600 g filetu z sandacza bez skóry
40 ml (2 łyżki) oleju sojowego
200 g łuskanych orzechów włoskich
80 g masła
60 g bułki tartej
400 g wiśni drylowanych mrożonych
40 ml czerwonego wina Cabernet
40 g (2 łyżki) miodu
przyprawy: sól, świeżo mielony biały pieprz
Sposób przygotowania:
Z masła, siekanych orzechów oraz bułki przygotuj masę, wstaw do lodówki. Usmaż filet z sandacza na oleju sojowym. Po schłodzeniu masę rozwałkuj na płatki o grubości około 0,5 cm i ułóż na usmażonej rybie. Tak przygotowaną rybę wstaw do zapieczenia do piekarnika nagrzanego do 180 st. C. Zapiekaj maksymalnie 2 minuty.
Przygotuj sos: wlej wino do rondelka, dodaj miód i połowę wiśni. Gotuj około 10 min, a następnie zmiksuj. Ponownie przełóż do rondelka, dodaj pozostałe wiśnie i zagotuj. Pośrodku talerza ułóż wiśnie, na nich zapieczoną rybę, wokół polej sosem.
Autor przepisu: Jerzy Pasikowski, Prezes Zarządu Fundacji Klubu Szefów Kuchni

Wigilijne pierogi z sandaczem i borowikami
Ciasto:
500 g mąki pszennej
3/4 szklanki ciepłej wody
szczypta soli
Farsz:
300 g świeżych lub mrożonych borowików
300 g filetu z sandacza
50 g natki pietruszki
100 g masła
100 g cebuli
przyprawy: sól, pieprz
Sposób przygotowania:
Z mąki i wody zagnieć ciasto i odstaw pod przykryciem, aby nie wyschło. Borowiki posiekaj w drobną kosteczkę i podsmaż na maśle razem z cebulą.
Sandacza zmiel w maszynce o grubych oczkach, dodaj do borowików i jeszcze chwilkę podsmażaj. Przypraw do smaku pieprzem i solą. Na koniec dodaj posiekaną natkę pietruszki (zostaw trochę do posypania pierogów).
Przygotowany farsz nałóż na krążki wykrojone z rozwałkowanego ciasta pierogowego i sklej boki. Tak przygotowane pierogi gotuj w osolonej wodzie do wypłynięcia.
Odcedź i podawaj posypane pozostałą natką pietruszki.
Autor przepisu: Wiesław Bober, Executive chef, Hotel Verde Montana**** w Kudowie-Zdroju

Sieja z pierożkami i z sosem z borowików i chrzanu
Składniki:
Ryba:
800 g filetu z siei
100 g masła
600 g żurku
przyprawy: sól, pieprz
Pierożki:
0,5 kg ciasta pierogowego
200 g twarożku koziego
przyprawy: sól, pieprz
natka pietruszki
lubczyk
100 g kaszy gryczanej
Emulsja maślana:
100 g masła
100 g wody
sok z 1 cytryny
50 g pietruszki
Sos borowikowy z chrzanem:
200 g świeżych borowików
50 g białego wytrawnego wina
50 g cebuli
50 g chrzanu
100 g śmietany 30 proc.
80 g czosnku
50 g masła
Sposób przygotowania:
Filet z siei zamarynuj w żurku przez 2 godz., a następnie piecz przez 8 min w piekarniku nagrzanym do 160 st. C.
Przygotuj farsz do pierożków: ugotuj kaszę gryczaną zgodnie z przepisem podanym na opakowaniu. Wymieszaj z twarożkiem, dopraw solą, pieprzem, lubczykiem i pietruszką. Ulep i ugotuj pierożki.
Przygotuj emulsję maślaną: do roztopionego masła dodaj wodę i sok z cytryny, wszystko razem zagotuj i zredukuj tak, żeby woda całkiem odparowała. Dodaj pietruszkę i zmiksuj.
Przygotuj sos: na maśle podsmaż cebulę posiekaną w kostkę, posiekany czosnek, pokrojone borowiki, dodaj starty chrzan, śmietanę i masło. Gotuj około 5 min, na koniec dodaj śmietanę i masło.
Na talerzu rozsmaruj trochę emulsji maślanej, ułóż na środku postument z pierogów, a na nim ułóż upieczoną sieję i polej całość sosem z borowików.
Autor przepisu: Dariusz Struciński, Szef kuchni, hotel Anders w Starych Jabłonkach

Karp na ragoût z grzybów z puszystym chrzanem
Składniki:
8 filetów po 80 g z karpia królewskiego
1 łyżka masła
1/2 szklanki oleju lnianego do smażenia
4 cząstki cytryny
4 gałązki koperku
4 łyżki chrzanu ze śmietaną i cytryną
Marynata:
1/2 szklanki oleju lnianego
4 ząbki czosnku pokrojone w plastry
4 plastry cytryny
4 gałązki rozmarynu
przyprawy: czarny grubo mielony pieprz, sól
Ragoût:
3 łyżki oliwy z oliwek
2 szalotki pokrojone w plastry
1 łyżka masła
3 ząbki czosnku pokrojone w plastry
1/2 łodygi selera naciowego pokrojonej w kostkę
1 mała marchewka pokrojona w kostkę
100 g gotowanych kurek
100 g gotowanych borowików pokrojonych w plastry
100 g gotowanych podgrzybków pokrojonych w plastry
100 ml białego wytrawnego wina
1 puszka pomidorów pelati pokrojonych w kostkę
1/2 pęczka posiekanego szczypiorku
1/2 pęczka posiekanego szczypioru z dymki
przyprawy: sól, grubo mielony czarny pieprz, pieprz czerwony, czerwona papryka słodka i ostra, tymianek, cukier
Sposób przyrządzania:
Przygotuj marynatę i połącz z umytymi, oczyszczonymi i osuszonymi filetami. Marynuj od 3 do 6 godzin.
Na oliwie z masłem podsmaż cebulę, czosnek, dodaj warzywa i po 5 min dorzuć grzyby. Wszystko smaż przez 10 min, zalej winem, a następnie dodaj pomidory. Całość duś do momentu zgęstnienia ragoût. Dodaj zieleninę i dopraw do smaku.
Filety smaż na patelni na oleju lnianym z masłem po 1 min z każdej strony i wstaw do pieca nagrzanego do 180 st. C na ok. 10 min.
Karpia podaj z ragoût z grzybów, chrzanem i cząstkami cytryny.
Autor przepisu: Konrad Birek, Studio Kulinarne Roberta Sowy

Karp królewski w soli z sosem żurawinowym
Składniki:
1 filet z karpia królewskiego o wadze ok. 1 kg
1 i 1/4 kg soli
3 białka
Sos:
1 mały świeży ogórek
50 ml jasnego octu balsamicznego
40 g cukru żelującego (2:1 ? 2 łyżki cukru na 1 łyżkę wody)
100 g suszonej żurawiny amerykańskiej
1 łyżka oliwy z oliwek
1 limonka
1/2 pęczka kolendry przyprawy: sól, pieprz biały
Sposób przyrządzenia:
Rybę opłucz i dokładnie osusz papierowym ręcznikiem. Sól wymieszaj z białkiem. Blaszaną formę wyłóż papierem do pieczenia, posyp połową soli i ułóż na niej karpia. Przykryj rybę pozostałą solą i dociśnij. Piecz w piekarniku rozgrzanym do 220 st. C przez mniej więcej 30 min.
Umyj i obierz ogórek, usuń gniazda nasienne, pokrój w drobną kostkę. Limonkę obierz ze skórki i wyciśnij sok. Listki kolendry opłucz i drobno posiekaj, pokrój żurawinę. Podgotuj ocet przez 3 min z cukrem żelującym. Dodaj ogórek, skórkę i sok z limonki oraz żurawinę. Sos gotuj przez 2-3 min na bardzo małym ogniu, od czasu do czasu mieszając. Dopraw solą i pieprzem, dodaj kolendrę i oliwę z oliwek. Odstaw do ostygnięcia.
Z upieczonej ryby usuń skorupę z soli. Następnie ułóż na półmisku i polej sosem żurawinowym. Podawaj z chrupiącą bagietką.
Autor przepisu: Robert Sowa, Mistrz Kulinarny

Zapiekanka z fasoli, cebuli i ziemniaków z grzybami
Składniki:
0,5 kg fasoli Jaś
1 kg ziemniaków
1 kg cebuli
100 g masła
50-100 g suszonych borowików lub podgrzybków
przyprawy: sól, pieprz czarny
Sposób przygotowania:
Fasolę namocz, a gdy napęcznieje, ugotuj do miękkości w osolonej wodzie. Grzyby namocz i ugotuj. Ziemniaki ugotuj w mundurkach, obierz i pokrój w plastry.
Cebulę grubo poszatkuj i podsmaż na części masła na złoty kolor, a następnie duś do momentu, kiedy będzie bardzo miękka i nabierze jasnobrązowego koloru. Przypraw solą i pieprzem.
Wysmaruj brytfannę masłem. Na dnie ułóż warstwę ziemniaków, dodaj przyprawy, następnie warstwę cebuli, fasoli (ponownie sól i pieprz) i grzybów. Czynność z układaniem warstw powtórz, zaczynając od ziemniaków i kończąc na ziemniakach. Przypraw z wierzchu solą i pieprzem, nałóż kilka kawałków masła i wstaw do piekarnika nagrzanego do 160 st. Zapiekaj 45 minut.
Autor przepisu: Rafał Targosz, szef kuchni, Hotel Unicus**** w Krakowie, www.artkulinaria.pl

Kapusta z grochem
Składniki:
250 g grochu łuskanego
1 kg kapusty kiszonej
2 cebule
200 g masła
przyprawy: majeranek, sól, pieprz, cukier
Sposób przygotowania
Dzień wcześniej opłucz groch, zalej 250 ml wody i odstaw na noc do namoczenia.
Cebulę pokrój w kostkę i zeszklij na maśle. Kapustę, jeśli jest bardzo kwaśna, przepłucz zimną wodą, odciśnij, poszatkuj, dodaj do podsmażonej cebuli i wymieszaj.
Przełóż kapustę i cebulę do namoczonego grochu (nie wylewaj wody, w której się moczył) i gotuj do miękkości.
Dopraw do smaku solą, pieprzem i majerankiem oraz ewentualnie cukrem.
Autor przepisu: Zbigniew Kurleto, Mistrz kucharski, konsultant i doradca gastronomiczny

Świąteczne kopytka z makiem
Składniki:
Masa makowa:500 g maku
200 g łuskanych orzechów włoskich
100 g rodzynek
100 g miodu wielokwiatowego
200 g rozpuszczonego masła mleko do ugotowania maku
Kopytka:
1 kg ugotowanych ziemniaków
1 jajko
100 g mąki ziemniaczanej
100 g mąki pszennej
sól
Sposób przygotowania:
Przygotuj masę makową: Przepłucz mak pod bieżącą zimną wodą, dokładnie odcedź. Przełóż do rondla, zalej mlekiem tak, żeby płyn sięgał ok. 2 cm nad mak i gotuj do miękkości tak długo, aż ziarnka maku dadzą się rozcierać w palcach (ok. 1,5 godz.). Odcedź, ostudź i przepuść przez maszynkę do mielenia. Orzechy zblanszuj, ostudź i posiekaj. Rodzynki zalej małą ilością wrzątku, odstaw na 5 min i odcedź. Wymieszaj razem mak, orzechy i miód.
Przygotuj kopytka: ugotowane ziemniaki przepuść przez praskę lub dokładnie utłucz na purée. Wbij jajko, dosyp mąkę ziemniaczaną i mąkę pszenną, zagnieć ciasto. Powinno być lekko twarde, a zarazem elastyczne (w razie potrzeby dosyp mąki ziemniaczanej). Po uzyskaniu odpowiedniej konsystencji, ciasto podziel na części i utocz wałeczki. Pokrój je na ukos na kopytka wielkości 4-5 cm.
Kopytka gotuj we wrzącej osolonej wodzie z dodatkiem oleju, przez 3 min od momentu wypłynięcia.
Po ugotowaniu kopytek wymieszaj je z masą makową. Podawaj na talerzu, lekko skrapiając rozpuszczonym masłem. Możesz też, gdy kopytka są ugotowane i ostudzone, przed samym podaniem podsmażyć je na maśle i wymieszać z masą.
Autor przepisu: Marek Widomski, założyciel Kulinarnego Instytutu w Krakowie, www.culinary.com.pl

Piernik z migdałami
Składniki:
Ciasto: 1 kg mąki
350 g cukru
1/2 kg miodu naturalnego
4 jaja
2 łyżeczki sody oczyszczonej
1 torebka przyprawy do pierników
2 łyżeczki masła
Masa:
25 dag konfitur pomarańczowych
100 g migdałów
100 g łuskanych orzechów włoskich
100 g rodzynek
100 g skórki pomarańczowej
1/2 szklanki miodu
Sposób przygotowania:
Przygotuj ciasto (tydzień przed podaniem): miód z przyprawami do piernika podgrzej w rondelku, ubij jajka z cukrem na puszystą masę. Mąkę z sodą przesiej na stolnicę. Zrób dołek, wlej do niego ciepły miód i nożem wyrób ciasto. Dodaj ubite jajka i wyrabiaj ciasto, aż będzie lśniące i gładkie. Przykryj ściereczką i odstaw na 2-3 godz.
Przełóż ciasto do tortownicy wysmarowanej masłem i posypanej mąką. Piecz ok. 60 min w piekarniku nagrzanym do 180 st. C.
Po tygodniu, gdy piernik zmięknie, przekrój go wzdłuż na trzy części i przygotuj masę bakaliową.
Konfitury i miód podgrzej w rondelku, stale mieszając, na małym ogniu, aż masa zgęstnieje. Migdały i rodzynki sparz, migdały obierz ze skórki i posiekaj z orzechami. Skórkę pomarańczową pokrój na małe kawałki. Bakalie dodaj do masy (trochę skórki zostaw do przybrania piernika), chwilę smaż na małym ogniu, a następnie przestudź.
Ciepłą masą przełóż ciasto, wierzch piernika możesz polukrować i posypać skórką pomarańczową.
Autor przepisu: Marcin Budynek, Executive chef, Hotel Warszawa Spa & Resort w Augustowie

Kutia wigilijna
Składniki:
1 szklanka pszenicy
1/2 szklanki maku
2 szklanki mleka
skórka z połowy pomarańczy
skórka z połowy cytryny
5 suszonych fig
3 łyżki sparzonych rodzynek
2 łyżki miodu
5 łyżek siekanych mieszanych orzechów sok z cytryny (opcjonalnie)
Sposób przygotowania:
Pszenicę namocz przez noc, kilka razy zmieniając wodę, a następnie ugotuj w wodzie do miękkości.
Mak ugotuj w mleku i przepuść dwukrotnie przez maszynkę. Figi pokrój w kostkę. Skórkę z pomarańczy i cytryny sparz i pokrój w drobną kostkę. Wszystkie składniki połącz ze sobą, przypraw miodem i ewentualnie kilkoma kroplami soku z cytryny.
Autor przepisu: Grzegorz Labuda, Szef kuchni, Hotel Platinum Palace***** we Wrocławiu

Kompot z suszonych owoców
Składniki:
1 l wody
1 szklanka czerwonego wina
suszone jabłko
suszona gruszka
suszone śliwki
suszone figi
sparzona skórka z połowy pomarańczy
sparzona skórka z połowy cytryny
kawałek kory cynamonowej
1 laska wanilii
kilka goździków
miód
sok z cytryny
Sposób przygotowania:
Wszystkie składniki oprócz miodu włóż do garnka i zalej wodą (nie zapomnij o rozcięciu laski wanilii). Gotuj powoli na małym ogniu około godziny. Przecedź i wyciągnij przyprawy. Ugotowane owoce pokrój w kostkę, połącz z kompotem, dopraw miodem i odrobiną soku z cytryny.
Autor przepisu: Grzegorz Labuda, Szef kuchni, Hotel Platinum Palace***** we Wrocławiu